Deze blog is aangeboden door Vincent Wekker, promovendus aan de Universiteit van Amsterdam (AMC); “Er zijn genoeg mensen te vinden die, ondanks allerlei medische vruchtbaarheidsbehandelingen, ongewenst kinderloos blijven. Laura (37) en Bas (35) vallen onder deze groep. Zij doen hun verhaal om andere koppels en zorgprofessionals te laten zien hoe een niet vervulde kinderwens kan veranderen naar een gelukkig leven zonder kinderen. ‘Een vruchtbaarheidstraject stoppen is niets om je voor te schamen’.”

Zwangerschap na een behandeling is vanzelfsprekend groot nieuws. Over de daaraan voorafgaande teleurstellende pogingen wordt maar weinig gepraat. Daarnaast is er ook een groot aantal stellen waarbij de wens dan al niet bewust onvervuld blijft. Jaarlijks zoeken ongeveer 50.000 koppels medische hulp, omdat het niet lukt om binnen een jaar op natuurlijke wijze zwanger te worden. Maar medische vruchtbaarheidstrajecten bieden geen garantie op succes. Volgens het CBS is 10% van de vrouwen in Nederland ongewenst kinderloos. Over onvervulde kinderwensen wordt vaak nauwelijks gesproken. Waarschijnlijk omdat de omgeving van deze koppels bang is het verkeerde te zeggen, of omdat sommige koppels er zelf niet over willen praten met hun omgeving.

Schamen

Laura en Bas weten uit ervaring hoe het is om tevergeefs te proberen. Pas vanaf het moment dat zij besloten hun kinderwens te pauzeren, zijn ze open geworden over dit onderwerp. “Het is belangrijk om met koppels te bespreken dat géén kinderen ook een mogelijkheid is, en dat een vruchtbaarheidstraject en voortijdig stoppen hiermee niet iets is om je voor te schamen”.

Ongeveer 9 jaar geleden leerden Laura en Bas elkaar kennen. Al vroeg wisten zij van elkaars wens en na een jaar samen te hebben gewoond besloten ze te stoppen met anticonceptie en ‘gewoon’ te zien hoe het loopt. Ondanks dit ontspannen voornemen, veranderde de insteek al snel voor Laura. Doordat zij zich bewust werd van haar eisprong, nam de druk maandelijks toe. “Seks heeft dan  opeens een heel ander doel en wordt een beladen onderwerp. Ondanks de kennis dat zwangerschap vaker een paar maanden op zich laat wachten, nam toch de teleurstelling iedere menstruatie toe”, vertelt Laura openhartig.

Grote klok

Gedurende het eerste jaar begon het leven langzaamaan meer te draaien om zwanger worden. Beiden vonden dit zo ‘intiem en tussen hen beide’ dat zij nooit de behoefte hebben gevoeld om hun kinderwens te delen met anderen. “Zoiets hang je niet aan de grote klok”. Deze houding leidde ertoe dat hun wereld kleiner werd.

Na een jaar proberen, besloot Bas om contact te zoeken met de huisarts. Na onderzoek bleek dat het ‘aan hem lag’. Bas had altijd al het gevoel dat vaderschap niet voor hem was weggelegd. Dit maakte de uitslag echter niet minder heftig. Onvoorbereid stuurde de huisarts het stel door naar de vruchtbaarheidspoli in het regionale ziekenhuis.

Eicel in de auto

Er brak een periode aan vol onzekerheid en stress, waarbij de zorg in praktische zin volgens het koppel beter geregeld had kunnen worden. Direct na de eicelpunctie in ziekenhuis A moest Bas bijvoorbeeld met de eicellen op zijn borst geplakt (voor behoud van de lichaamstempratuur) een half uur naar ziekenhuis B rijden voor de bevruchting. Bas: “Ik zat niet bepaald ontspannen in de auto”.

Strakke planning

Het ondergaan van een fertiliteitstraject kost ook veel tijd en vergt een strakke planning. Zo vinden er veel verschillende onderzoeken plaats op verschillende dagen. Bas: “Je ondergaat het samen, daarom wilden wij ook samen naar alle onderzoeken. Dit vraagt behalve flexibiliteit en tijd van jezelf ook flexibiliteit van je werkgever. Helaas was die welwillendheid er niet altijd. Iedere keer als je dan weer naar het ziekenhuis moest vroeg ik me af wat mijn collega’s wel niet allemaal zouden denken.”

In totaal hebben Laura en Bas drie pogingen ondernomen. De laatste was een ICSI-poging waarbij de zaadcel direct in de eicel wordt gebracht. Laura: “Nu moest het echt gaan lukken, dachten we… Helaas werden we een dag later al gebeld dat de poging was mislukt. De emoties die hierbij vrijkomen zijn moeilijk met woorden te beschrijven, maar het was het grootste dieptepunt uit deze periode.”

Loslaten

Zonder hier van tevoren afspraken over gemaakt te hebben, besloten Laura en Bas een dag na deze enorme domper dat ze de vruchtbaarheidsbehandelingen gingen staken. Het jaar vol onzekerheid had zo veel van hen geëist dat het genoeg was geweest. Voor Laura bleek het hele traject met steeds weer nieuwe hormoonbehandelingen te veel. Bas kon een nieuwe teleurstelling niet aan. Bas: “Er moest weer ruimte komen om samen te leven. We besloten om de volgende poging pas te ondergaan als we allebei het gevoel hebben het weer aan te kunnen.

Al snel merkte het paar dat de hele ervaring rondom het fertiliteitstraject hun liefdesrelatie alleen maar sterker heeft gemaakt. De onvervulde kinderwens heeft nooit tussen hen ingestaan.

Leven zonder kinderen

De volgende poging kwam er niet. Steeds weer schoven ze het onderwerp onbewust voor zich uit. Hun levensvreugde was na het staken van de behandelingen naar eigen zeggen enorm toegenomen. Het eerder zo gewenste leven met huisje boompje beestje én kind, lieten ze los. Laura: We hebben samen onze wereld verbreed door er meer op uit te trekken, nieuwe mensen te leren kennen en mooie reizen te maken. Zo werden we er ons steeds meer van bewust dat er ook een leven is zonder kinderen.”

Goede reden

Af en toe vragen ze elkaar nog wel of de ander nog een kind zou willen. Mocht een spontane zwangerschap ontstaan dan zou het kind van harte welkom zijn. Maar zwanger worden via een medische behandeling zien ze niet meer zitten. “Je wordt zo meegezogen in het traject, voor je het weet ben je dus bezig met een ICSI poging, waarbij een zaadcel in een eicel wordt geïnjecteerd.” Pas in de jaren na het stoppen van de behandeling, toen de kinderwens minder werd, begonnen Bas en Laura zich af te vragen hoe ver je eigenlijk moet gaan om een kinderwens te verwezenlijken. “Het is mooi dat er vruchtbaarheidsbehandelingen bestaan, maar wat zijn de gevolgen ook op de lange termijn? Misschien is er wel een goede reden waarom het op natuurlijke wijze niet lukt”, verzucht Bas.

Ook hun geromantiseerde beeld van kinderen hebben is realistischer geworden. Laura: “Kinderen brengen ook een hoop zorgen met zich mee. Misschien dat je als reactie op kinderloosheid ook wel de mindere kanten aan het hebben van kinderen gaat zien. Dit zou ook een vorm van zelfbescherming kunnen zijn.”

Meer willen delen

Achteraf bezien hadden Laura en Bas het doorlopen van het traject liever wel met meer vrienden en familie gedeeld. Laura: “Niet dat we het met iedereen uitgebreid hadden moeten bespreken, maar het zou voor meer begrip hebben gezorgd en een hoop lastige vragen hebben gescheeld”. Nabije familie vertelden ze pas over hun pogingen toen ze al behoorlijk lang bezig waren met de behandelingen. Een reden hiervoor is dat zij hun familie wilden verrassen. Bas: “Bovendien, vertellen dat het niet lukt zou ze misschien teleurstellen, en dat wilden we niet”.

Nazorg

Laura en Bas willen vruchtbaarheidsklinieken nog wel iets meegeven: doe aan nazorg en evaluatie bij koppels die besluiten met de behandeling te stoppen. Laura: “Er zijn uiteenlopende redenen waarom koppels stoppen met een vruchtbaarheidsbehandeling. Daarbij kunnen er ook praktische dingen een rol spelen die makkelijk aan te passen zijn. Dit zou toekomstige koppels ten goede kunnen komen.”

Eén van de belangrijkste punten die Laura en Bas duidelijk willen maken: mensen die ongewild kinderloos blijven, zijn NIET zielig. “Natuurlijk hebben we verdriet gehad, maar dat betekent niet dat het per sé pijnlijk is om erover te praten. Juist het zielig gevonden worden is wat praten over een onvervulde kinderwens pijnlijk maakt. Empathie is wat anders dan medelijden.”

 

De namen van Laura en Bas zijn gefingeerd wegens privacyredenen.

Lees hier meer artikelen 

 

Sharing is caring!