Een vriend van mij werkt in een dierentuin en ik sprak met hem over voortplanting. Ik was benieuwd hoe het er aan toe gaat in de dierentuin (ook als het niet lukt) en dat blijkt net zo een geregel als bij de mensen (met vruchtbaarheidsproblemen).

Kennis en kundigheid

De voortplanting van dieren wordt nauwkeurig gecoördineerd, gepland en bijgehouden door een organisatie genaamd: EEP’s (Europian endangered species programm). Het EEP’s houdt van ieder diersoort in een dierentuin een stamboek bij. Zij kijken niet alleen welk dier in welke dierentuin staat en of de verblijven voor de betreffende soort in orde zijn, maar geven ook fokadvies. Ikzelf volg een zaaischema maar zo zou je het ook kunnen noemen. Zij kunnen bepalen of bepaalde dieren gekoppeld moeten worden of dat er genoeg dieren van een soort zijn en er dus een fokstop moet komen hetzij voor korte of langere tijd.

Iedere dierentuin heeft een dierenarts, die in dienst van de tuin is of gekoppeld is aan een dierentuin. Er is veel kennis nodig om alle diersoorten goed te kunnen behandelen. Daardoor zijn er door heel Europa, maar zelfs over de hele wereld mensen die zich gespecialiseerd hebben in bepaalde dieren of onderdelen. IZW is een organisatie die zich bezig houdt met de vruchtbaarheid van een aantal diersoorten. Deze specialisten hebben zoveel kennis van voortplanting en alles wat daarmee samenvalt dat zij de hele wereld over reizen en vele dieren helpen met de nakweek. Naast het behandelen van de dieren doen zij ook veel onderzoek om nog meer kennis op te doen over de voortplanting van de soort.

Voorkeur van voortplanting

De voorkeur bij dieren in een dierentuin wordt gegeven aan de natuurlijke manier van bevruchting maar K.I. wordt ook wel eens toegepast als het echt niet lukt. Dit doen ze bij voorkeur alleen liever niet.  Daar zijn meerdere redenen voor. Natuurlijke bevruchting is vaak makkelijker te realiseren, natuurlijker en geeft de dieren verrijking. Met verrijking wordt het paren, natuurlijke processen en de levenscyclus bedoelt. K.I. heeft veel meer voeten in de aarde. Juiste moment, juiste bloedlijn, juiste kwaliteit sperma, juiste specialisten, juiste middelen om de K.I. uit te voeren, juiste controle enz. Het heeft zeker meer werk als de natuurlijk bevruchting, maar soms moet je de dieren een handje helpen om de gezondheid of de soort te behouden. Net als bij mensen dus.

Slecht zaad

Mijn vriend is verantwoordelijk voor de zorg van 3 soorten (grote) zoogdieren. Eén er van is al 4 x gedekt door een heerschap met uit onderzoek gebleken minder goed zaad cq slecht zaad. “Slecht zaad…” opper ik en wat doen jullie daar dan mee? De zaadkwaliteit wordt verbeterd met o.a. speciale voeding, maar het heeft eigenlijk, met allerlei factoren te maken. Kijk alleen al naar de natuurlijke omgeving van een dier, temperatuur, licht, noem maar op! Voeding klinkt mij niet onbekend, dat doen wij mensen ook (vitamine en mineralen) en uit betrouwbare bronnen weet ik dat dit 100% succes heeft, vooral bij mannen. Ik vraag wie dit coördineert, dit wordt gedaan door een dierenarts en uitgevoerd ism de verzorgers. Helaas is dit dierenechtpaar nog maar 1 keer drachtig geweest en heeft daarmee ook maar één enkel jong op de wereld gezet waarna het opnieuw meerdere malen geprobeerd is. En wat als het blijft mislukken? vraag ik. Dan worden de dieren bijvoorbeeld geruild, een ander mannetje of beide worden elders uitgeplaatst. Ook daar heeft het EEP zeggenschap over i.v.m. behoudt van deze bedreigde soort is dat van groot belang. Poeh! Ben ik even blij dat dit bij mensen niet zo gaat!

Onderontwikkelde eierstokken

Nieuwsgierig als ik ben vraag ik nog een voorbeeld te geven van een dier waarbij de voortplanting niet lukt(e). Een roofdier? JAAAAAAAAA! Het betreft een volwassen vrouwtje met onderontwikkelde eierstokken. En wat zou daar dan de oplossing voor zijn? Volgens de gespecialiseerde dierenarts, vlees, vetten, eiwitten. We zijn nu ongeveer een half jaar verder. En het is zeer waarschijnlijk gelukt! In spanning wordt er afgewacht! “Wachten en spanning hmmmm, waar heb ik dat eerder gehoord???”.

Het komt ook wel eens voor dat er een groep dieren samenleeft, maar dat er maar een aantal dieren in de groep met elkaar mogen paren. Bijvoorbeeld: een groep zeeleeuwen. In de natuur leven de dames in grote groepen samen. De heren leven alleen of en komen tijdens de paartijd het land op om dames te veroveren en ze te dekken, maar hoe doe je dat als je een groep in gevangenschap houdt en er maar 2 van de groep gedekt mogen worden? Eigenlijk is het in dit geval heel simpel. De dieren die gedekt mogen worden zullen alleen bij de man gezet moeten worden. En de man zal tijdens de paartijd vooral niet bij de andere dames mogen komen. Ook al is het normaal gesproken een groep. De verzorgers moeten dus in de gaten houden wanneer de paartijd begint, wanneer de dames vruchtbaar zijn, welke dieren er wel en niet gedekt mogen worden en hoe ze tijdelijk uit de groep gehaald kunnen worden. Ook worden vaak de dekkingen in de gaten gehouden, genoteerd en wordt er gekeken wanneer de paartijd weer op zijn einde loopt.

Controle over de cyclus

Dit voorbeeld kan bijv. ook op een andere manier opgelost worden. Neem een groep zebra’s. 1 hengst, 4 dames, maar 2 dames mogen niet gedekt worden. Ze krijgen anticonceptie, zodat ze toch bij de groep kunnen blijven en zo niet drachtig kunnen worden. Uitdaging opgelost! Zo krijgen andere diersoorten ook wel een implantaat, prikpil of worden er dieren gecastreerd of gesteriliseerd om te zorgen dat zij niet voor nakweek kunnen zorgen.

Niet de olifant svp!

Nog een ander bijzonder feit is dat er een olifant onvruchtbaar is verklaard. Het vermoeden werd bevestigd. Dit blijkt vaker te gebeuren?! Waarom? Ik vraag me af hoe vaak dat nou echt voorkomt in de dierenwereld. En een olifant is toch echt wel een intelligent dier. Zou moeder olifant het weten? Mijn gevoel zegt van wel. Ook voor een olifant voel ik me ineens verdrietig omdat ik weet dat olifanten ook rouwen… Verdorie! Het blijkt zo te zijn dat een olifant toch echt regelmatig drachtig moet zijn anders is de kans op cystes en tumoren vrij groot en wordt ze onvruchtbaar. Zo ook bij deze dame. Deze olifant heeft ooit een kalf gehad, maar te lang niet succesvol gedekt en dus zijn er deze complicaties bij komen kijken, waardoor ze nu onvruchtbaar is.  Daarom wordt alles goed in de gaten gehouden om dit bij de dieren te voorkomen vooral als het om een bedreigde soort gaat. (Dat is toch een van de doelstellingen van een dierentuin: Soort behoud).  Jeetje, ik weet dat het bij honden ook het geval is ze jong een keer te laten dekken om gedonder in de geslachtsorganen te voorkomen (zoals cystes en tumoren) maar hoe zit dat dan bij de mens????

Visite

Ik ga binnenkort een bezoekje brengen aan de dierentuin van mijn vriend en krijg dan een korte ‘behind the scene’ rondleiding, helaas kan ik met kinderwensbloggers.com niets betekenen voor de dieren.  Ik hoop dat ik de olifant mag aaien, beetje liefde geven.

Conclusie:

We proberen zo gunstig mogelijke omstandigheden te creëren zodat we ons kunnen voortplanten en als dat niet lukt dan hebben sommige pech en sommige geluk. Dit geldt voor mens en dier, we zijn toch een soort van voorgeprogrammeerd om ons voort te planten opdat we maar niet zullen uitsterven. Ons soort zal niet zo snel uitsterven en gelukkig zijn er organisaties die zich over de dieren ontfermen. De mens is dan tenminste nog zelfredzaam.

 

MB

 

 

 

Sharing is caring!